Αμοιβή και Παρακράτηση Ασφαλιστικών Εισφορών περιστασιακά απασχολούμενων με εργόσημο

Η αμοιβή και παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών μέσω εργόσημου εφαρμόσθηκε από την 01/01/2012 για τους περιστασιακά απασχολούμενους εργαζόμενους, σύμφωνα με τα άρθρα 20 και 21 του Ν. 3863/2010 και το άρθρο76 του Ν. 3996/2011. Οι σχετικές διατάξεις τροποποιήθηκαν με το άρθρο 74 του Ν. 4144/2013.
Στο κείμενο που ακολουθεί θα αναφερθούμε στις εργασίες που αμείβονται και ασφαλίζονται μέσω εργόσημου και θα περιγράψουμε τα βασικά σημεία της διαδικασίας αμοιβής και ασφάλισης.
Τι είναι το εργόσημο;

Το εργόσημο αποτελεί ειδική επιταγή που εκδίδεται από πιστοποιημένους φορείς (ΕΛΤΑ-Τράπεζες), μέσω της οποίας αμείβονται και ασφαλίζονται, απασχολούμενοι σε ειδικές μορφές περιστασιακής απασχόλησης.
Ποιες εργασίες υπάγονται στη διαδικασία αμοιβής και παρακράτησης εισφορών μέσω εργόσημου;

Στις διατάξεις αμοιβής και ασφάλισης μέσω εργόσημου, υπάγεται υποχρεωτικά:
1. Το προσωπικό που απασχολείται κατ’ οίκον του εργοδότη και παρέχει εξαρτημένη εργασία ή υπηρεσίες σε έναν ή περισσότερους εργοδότες για την ίδια μισθολογική περίοδο.
Ενδεικτικά, υπάγονται οι ακόλουθες εργασίες ή υπηρεσίες:
α) Οι υπηρεσίες οικογενειακής βοηθητικής φροντίδας (οικιακή καθαριότητα, γενικό νοικοκυριό).
β) Οι κηπουρικές εργασίες.
γ) Οι μεμονωμένες μικροεπισκευαστικές εργασίες, που δεν συνιστούν οικοδομικές εργασίες.
δ) Η παράδοση ιδιαίτερων μαθημάτων.
ε) Η φύλαξη και μεταφορά παιδιών, νήπιων και βρεφών.
στ) Η υποστήριξη με την παροχή κάθε μορφής βοήθειας και φροντίδας σε ηλικιωμένα άτομα, καθώς και σε άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης και της διευκόλυνσης για συμμετοχή σε πολιτιστικές, θρησκευτικές, ψυχαγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες.
ζ) Η συμμετοχή σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων σε Ιδρύματα Μη Κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρία, που χαρακτηρίζονται από νοητική στέρηση (Σ.Υ.Δ.).
η) Οι αισθητικές φροντίδες (κομμωτική, περιποίηση προσώπου και σώματος).
θ) Η περιποίηση ή νοσηλευτική φροντίδα αρρώστων ή κατάκοιτων ατόμων.
ι) Η βοήθεια σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας (φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, συνοδεία εκτός οικίας).
2. Το προσωπικό που παρέχει υπηρεσίες καθαρισμού και κηπουρικής κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικιών, αμειβόμενο με την ώρα ή την ημέρα σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα, σε έναν ή περισσότερους εργοδότες και δεν είναι υπάλληλος εταιρείας ή μέλος εταιρείας.
3. Οι διανομείς διαφημιστικών εντύπων.
4. Οι απασχολούμενοι στην προώθηση προϊόντων προσώπου και σώματος για λογαριασμό μιας ή περισσότερων επιχειρήσεων, κατ’ οίκον ή σε άλλο χώρο.
5. Οι απασχολούμενοι στην προώθηση καταναλωτικών προϊόντων σε πολυκαταστήματα, καταστήματα τροφίμων και υπεραγορές (super market).

Ποια είναι η διαδικασία έκδοσης και εξαργύρωσης του εργόσημου;
Το εργόσημο εκδίδεται από πιστοποιημένους φορείς (ΕΛΤΑ-Τράπεζες) σε δύο στελέχη. Το ένα κρατείται και φυλάσσεται από τον εργοδότη ως αποδεικτικό πληρωμής και το δεύτερο αποδίδεται από τον εργοδότη στον απασχολούμενο, ως μέσο εξαργύρωσης, αλλά και ως αποδεικτικό απασχόλησης.
Τα στοιχεία που αναγράφονται στο εργόσημο είναι:
α) Ο φορέας έκδοσης του εργόσημου (ΕΛΤΑ-Τράπεζες).
β) Ο αρμόδιος φορέας κοινωνικής ασφάλισης (Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. ή Ο.Γ.Α.).
γ) Ο μοναδικός αριθμός του εργόσημου.
δ) Ο ΑΜΚΑ του εργοδότη.
ε) Τα ονομαστικά στοιχεία του εργοδότη, όπως αυτά αναφέρονται στο Αρχείο του ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ (ηλεκτρονικό μητρώο ασφαλισμένων).
στ) Το ποσό του εργόσημου, δηλαδή το συνολικό ποσό που περιλαμβάνει την αμοιβή του εργαζόμενου και το ποσό των ασφαλιστικών κρατήσεων.
ζ) Οι ασφαλιστικές εισφορές με βάση την επιλογή φορέα ασφάλισης και το είδος της παρεχόμενης εργασίας.
η) Η ημερομηνία έκδοσης του εργόσημου.
θ) Η ημερομηνία λήξης του εργόσημου.
ι) Θέση για αναγραφή ονοματεπώνυμου του εργαζόμενου.
Το ποσό του εργόσημου δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 5€ και ισχύει για 4 μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του. Εξαργυρώνεται στις Τράπεζες ή στα ΕΛΤΑ από τον εργαζόμενο, ο οποίος λαμβάνει το καθαρό πληρωτέο (σημ: ποσό εργόσημου – ασφαλιστικές κρατήσεις). Στη συνέχεια, οι φορείς έκδοσης (ΕΛΤΑ-Τράπεζες) αποδίδουν τις ασφαλιστικές εισφορές στον φορέα ασφάλισης (Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. ή Ο.Γ.Α.).
Για ποιους κλάδους και με ποια ποσοστά ασφάλισης ασφαλίζονται οι αμειβόμενοι με εργόσημο;
Οι ασφαλιστικές εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη για τους αμειβόμενους με εργόσημο ανέρχονται σε ποσοστό 25% επί της αναγραφόμενης ονομαστικής τιμής του εργόσημου.
Επισημαίνεται ότι για τις εργασίες που αμείβονται με εργόσημο δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής ασφαλιστικού φορέα για Νέους ασφαλισμένους (ασφαλισμένοι μετά την 01/01/1993), επομένως ασφαλίζονται υποχρεωτικά για όλους τους κλάδους, ανεξάρτητα με το εάν έχουν παράλληλη ασφάλιση σε άλλο φορέα λόγω ιδιότητας ή παρεχόμενης εργασίας.
Τα ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών επιμερίζονται ανά κλάδο ασφάλισης, ως εξής:
Κλάδος Κύριας Σύνταξης 14,45 %.
Κλάδος Ασθένειας σε είδος (ΕΟΠΥΥ) 4,65%.
Κλάδος Ασθένειας & Μητρότητας σε χρήμα 0,86%.
Κλάδος Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) 4,32%.
Κλάδος τ. ΟΕΚ (εισφορά εργαζόμενου) 0,72%.
Προκειμένου να υπολογιστεί η ονομαστική αξία του εργόσημου, δηλαδή το χρηματικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί από τον εργοδότη ή εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο αυτού στους φορείς έκδοσης και εξαργύρωσης εργόσημου (ΕΛΤΑ- Τράπεζες), στο οποίο εμπεριέχονται και οι ασφαλιστικές εισφορές, πρέπει το καθαρό, προσυμφωνηθέν μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, ποσό αμοιβής του δευτέρου να πολλαπλασιαστεί με τον συντελεστή 1,333.
Παράδειγμα: Εάν για την παρεχόμενη εργασία έχει συμφωνηθεί καθαρό ποσό αμοιβής 600 ευρώ, τότε:
η ονομαστική αξία του εργόσημου είναι: 600 ευρώ Χ 1,333 = 800 ευρώ
και οι ασφαλιστικές εισφορές είναι: 800 ευρώ Χ 25% (το ποσοστό ασφάλισης) = 200 ευρώ
Στο τέλος κάθε έτους, ο Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης εκδίδει ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση με τις εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον  εργαζόμενο και τον εργοδότη, η οποία συνυποβάλλεται με τη φορολογική δήλωση ως δικαιολογητικό για την έκπτωση φόρου.
Οι ετήσιες καταβληθείσες εισφορές εκπίπτουν κατά τα 2/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργοδότη και κατά το 1/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργαζόμενου.

Πώς υπολογίζονται οι ασφαλιστικές ημέρες για τους αμειβόμενους με εργόσημο;
Οι ημέρες ασφάλισης υπολογίζονται ως εξής:
Ποσό ασφαλιστικών εισφορών που παρακρατήθηκε μέσω εργόσημου: 11,63 = Ημέρες ασφάλισης
Ο συντελεστής 11,63  στον τύπο υπολογισμού των ημερών ασφάλισης προκύπτει ως εξής: 33,57 ευρώ (ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη της 31^ης Δεκεμβρίου 2011 που χρησιμοποιείται ως βάση υπολογισμού) Χ 34,65% (ποσοστό ασφάλισης).
Οι ημέρες ασφάλισης δεν μπορούν να υπερβούν τις 25 ανά ημερολογιακό μήνα ή τις 300 ημέρες ασφάλισης ανά έτος και ανάγονται στον μήνα εξαργύρωσης του εργόσημου.
Επισημαίνεται ότι ο παραπάνω τρόπος υπολογισμού ασφαλιστικών ημερών ισχύει για τα εργόσημα που εξαργυρώνονται από την 01/01/2013 και εξής. Έως την 31/12/2012 ίσχυε διαφορετικό ποσοστό κρατήσεων (20%) και διαφορετικά δεδομένα υπολογισμού ασφαλιστικών ημερών (διπλασιασμός στον υπολογισμό ημερών ασφάλισης).
Το ΙΚΑ έχει εκδώσει αναλυτική εγκύκλιο (Εγκ. 43/2013) για το θέμα.

 http://www.payroll.gr/2013/12/06/amoibi_kai_parakratisi_asflistiko/