Η νέα «Αθηνά» κρατάει ψαλίδι για ΑΕΙ και ΤΕΙ

Καταργήσεις -διά της συγχωνεύσεως- πανεπιστημιακών τμημάτων, απορρόφηση ΤΕΙ από πανεπιστήμια κατά τα γερμανικά πρότυπα, μετατροπή τμημάτων ΤΕΙ χαμηλής ζήτησης σε ΙΕΚ είναι οι προτάσεις που συζητούνται στο πλαίσιο του εθνικού διαλόγου για τη νέα «Αθηνά» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο εξορθολογισμός του χάρτη των ΑΕΙ/ΤΕΙ της χώρας κρίνεται απαραίτητος, καθώς η πρώτη -αστόχαστη- «Αθηνά»» (όπως ονομάστηκε τότε το σχέδιο) επί υπουργίας Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου το 2013 δεν έφερε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα τόσο με ακαδημαϊκά όσο και με οικονομικά κριτήρια. Ετσι, δεν λείπουν εκείνοι που, μιλώντας σήμερα για το θέμα στην «Κ», κάνουν λόγο για «επικείμενη σφαγή», με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν τα κονδύλια η Ελλάδα να λειτουργεί 20 πανεπιστήμια και 15 ΤΕΙ. Ωστόσο, ο κλήρος για τη νέα «Αθηνά» έπεσε στον ΣΥΡΙΖΑ. Η αρμόδια αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας, Σία Αναγνωστοπούλου, δήλωσε στην «Κ» ότι οι αλλαγές στον χάρτη των ΑΕΙ/ΤΕΙ θα γίνουν με γνώμονα κατ’ αρχάς τα ακαδημαϊκά κριτήρια και, κατά δεύτερο λόγο, την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, προσθέτοντας ότι θα επιδιωχθεί η συναίνεση των ΑΕΙ από τα οποία ήδη ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου, Αντώνης Λιάκος, έχει ζητήσει σχετικές εισηγήσεις.

«Δεν τολμούν να πουν τη λέξη “κατάργηση” και ζητούν από τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά. Δεν συναινούμε στον τρόπο αυτό και περιμένουμε την εισήγηση του υπουργείου» δήλωσε στην «Κ» πρύτανης κεντρικού ΑΕΙ, το οποίο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή πιθανών συγχωνεύσεων. Το θέμα της αναδιαμόρφωσης του ενιαίου χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας θα τεθεί στην Επιτροπή Εθνικού Διαλόγου την προσεχή Παρασκευή.

Ειδικότερα, η αρχική προσδοκία των ΑΕΙ/ΤΕΙ, όπως τους είχε υποσχεθεί η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, για φοροελαφρύνσεις στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ και τα δημοτικά τέλη ψαλιδίζεται λόγω των αντιρρήσεων των δήμων και των ΔΕΚΟ, ενώ το αναπτυξιακό δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) όπως σχεδιάζουν τα ΑΕΙ, αργεί. Την ίδια στιγμή για το 2016 το κονδύλι για ΑΕΙ/ΤΕΙ, «αρμοδιότητας Αναγνωστοπούλου», έχει μειωθεί κατά 7,5%, ενώ οι τακτικοί προϋπολογισμοί των πανεπιστημίων θα είναι μειωμένοι κατά 22%. Παράλληλα, οι συνολικές δαπάνες για την Παιδεία στην Ελλάδα το 2015 ήταν στο 2,47% επί του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό στη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται περίπου στο 5%.

Το πλαίσιο αυτό καταδεικνύει ότι μια νέα «Αθηνά» είναι αναπόφευκτη. Πόσω μάλλον που υπάρχουν μνημονιακές υποχρεώσεις της Ελλάδας περί εξοικονόμησης κονδυλίων. Με την πρώτη «Αθηνά» το υπουργείο Παιδείας, με βάση το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Προσαρμογής, έπρεπε να εξοικονομήσει περί τα 58 εκατ. ευρώ για τα έτη 2013 και 2014 από τη μείωση λειτουργικών δαπανών στα πανεπιστήμια και ΤΕΙ μέσω συγχωνεύσεων τμημάτων και επιπλέον 9,6 εκατ. ευρώ το 2015. Η τελική εξοικονόμηση ήταν σχεδόν μηδενική, καθώς πολλά από τα τμήματα ΤΕΙ μετατράπηκαν σε εισαγωγικές κατευθύνσεις υπό την ομπρέλα ενός άλλου Τμήματος, με αποτέλεσμα να διατηρούν τον ίδιο αριθμό εισακτέων και, κατά συνέπεια, να απαιτούν τις ίδιες δαπάνες για φοιτητική μέριμνα, προσωπικό και υποδομές.

Ωστόσο, σήμερα υπάρχουν Τμήματα με ελάχιστους φοιτητές και διδάσκοντες, διάσπαρτα σε όλη τη χώρα. Συγκεκριμένα:
• Περί τις 60 πόλεις της χώρας φιλοξενούν τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ.
• Συνολικά 49 τμήματα -εκ των οποίων οκτώ πανεπιστημίων και 41 ΤΕΙ- διαθέτουν λιγότερους από εννέα μόνιμους καθηγητές.
• Εξι από τα 49 δεν έχουν ούτε ένα μόνιμο μέλος ΔΕΠ. Μεταξύ αυτών και ένα πανεπιστημιακό τμήμα και πέντε τμήματα ΤΕΙ.
• Τα περισσότερα από τα τμήματα ΤΕΙ με εισαγωγικές κατευθύνσεις έχουν ως αντικείμενο σπουδών τη Διοίκηση Επιχειρήσεων, ενώ διασκορπίζονται σε Αμφισσα, Αθήνα, Γρεβενά, Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα, Λάρισα, Λευκάδα, Μεσολόγγι, Πάτρα, Πειραιά και Πύργο.

Οι βασικές προτάσεις που έχουν τεθεί έως τώρα στο πλαίσιο του Εθνικού Διαλόγου είναι η κατ’ αρχήν συγχώνευση των πανεπιστημιακών ομοειδών τμημάτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Επίσης, συζητείται η συγκέντρωση όλων των «εξακτινισμένων» τμημάτων ΑΕΙ. Για τα ΤΕΙ μελετάται η απορρόφησή τους από τα πανεπιστήμια και η μετατροπή των ΤΕΙ σε πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών. Βέβαια, τα τμήματα χαμηλής ζήτησης ΤΕΙ θα υποβιβασθούν είτε σε προγράμματα σπουδών του ίδιου ιδρύματος (η δημιουργία ξεχωριστών προγραμμάτων σπουδών προβλέπεται από τον νόμο 4009 του 2011) είτε σε ΙΕΚ.


http://www.kathimerini.gr/851247/article/epikairothta/ellada/h-nea-a8hna--krataei-yalidi--gia-aei-kai-tei